86درصد دانشگاه ها شهریه میگیرند
البته وقتی براساس آمارهای رسمی، نرخ تورم به حدود 40 درصد رسیده است، شاید باید خوشحال بود که امسال شهریه بیشتر دانشگاه های پولی کشور، فقط بین 15 تا 20 درصد افزایش پیدا کرده است.فقط 14 درصد دانشگاهها پولی نیست
در کنکور 92، بیش از 86 درصد ظرفیت پذیرش دانشجو به دانشگاههای پولی اختصاص پیدا کرده است، بر این اساس اصلی‌ترین دغدغه دانشجویان تازه‌وارد دانشگاهها و دانشجویان ورودی‌های گذشته مشکل شهریه و افزایش آن است، تا جایی که احساس می‌شود ظرفیت 14درصدی دانشگاههای غیرپولی، سدی برای ورود برخی داوطلبان به دانشگاه شود.
اما همین افزایش 20 درصدی هم با توجه به شرایط زندگی دانشجویی، رقم کمی نیست و پرداخت آن برای بسیاری از دانشجویان و خانواده های آنان، مشکل آفرین شده است.
یعنی با توجه به این که ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاه های دولتی و رایگان کشور به زحمت به 14 درصد می رسد، هم اکنون بسیاری از جمعیت چهار میلیونی دانشجویان کشور به نوعی درگیر شهریه دانشگاه ها و افزایش سالانه آن هستند.
در این گزارش به نرخ شهریه دانشگاه های پولی کشور برای سال تحصیلی پیش رو اشاره شده و این نوسان شهریه نیز با توجه به وضع فعلی نظام آموزش عالی ایران تحلیل شده است.
آیا افزایش شهریه ها منطقی است؟
با توجه به این که امسال اغلب دانشگاه های پولی کشور که سهم 86 درصدی در نظام آموزش عالی دارند، به افزایش شهریه ها روی آوردند، سوال اینجاست که آیا این میزان شهریه با توان دانشجو و واقعیت های اقتصادی و اجتماعی کشور همخوانی دارد یا خیر؟
اگر این سوال از دانشجویان پرسیده شود، اغلب آنها با افزایش شهریه موافق نیستند و معتقدند که شهریه های دانشگاهی باید در همین سطح و حتی پایین تر از این مبلغ نگه داشته شود، زیرا هرگونه افزایش شهریه، فشار اقتصادی به دانشجو و خانواده او وارد می کند.
حجت الله درویش پور، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس به جام جم می گوید: یکی از وظایف اصلی دولت، فراهم کردن شرایط تحصیل برای همه شهروندان است، اما افزایش سالانه شهریه ها و تعداد پرشمار دانشگاه های پولی باعث شده است که بسیاری از شهروندان طبقات فرودست نتوانند به دانشگاه راه پیدا کنند.
وی معتقد است که مسئولان نظام آموزش عالی باید در سیاست های کلی خود تجدید نظر کنند و برای رعایت عدالت آموزشی در سراسر کشور و برخورداری محرومان از تحصیلات عالی، یا شهریه ها را کاهش دهند تا قشر بیشتری بتوانند وارد دانشگاه شوند، یا همگام با افزایش شهریه ها، تعداد دانشگاه های دولتی و رایگان را هم افزایش دهند.
قاسم جعفری، یکی دیگر از اعضای کمیسیون آموزش مجلس در گفت وگو با جام جم عنوان می کند: از یک طرف، بسیاری از خانواده ها فهمیده اند هزینه کردن برای آموزش، در واقع هزینه نیست، بلکه سرمایه گذاری است، اما از سوی دیگر دانشگاه ها هم باید رعایت حال خانواده ها را بکنند و شهریه ها را به حدی افزایش ندهند که خارج از توان مالی خانواده ها باشد.
جعفری افزایش دانشگاه های پولی را هم تهدید و هم فرصت می داند و می گوید: از یک طرف افزایش دانشگاه های پولی باعث می شود که دایره انتخاب رشته و انتخاب دانشگاه دلخواه برای دانشجویان گسترده تر باشد، اما از سوی دیگر افزایش دانشگاه های پولی این خطر را هم به دنبال دارد که افرادی وارد دانشگاه شوند که صرفا به خاطر پول وارد دانشگاه شده اند، ولی از آن طرف بسیاری از نیروهای مستعد جامعه به دلیل بی پولی نتوانند وارد دانشگاه شوند.
با توجه به این که تعداد دانشگاه های پولی طی سال های اخیر افزایش چشمگیری داشته است و حتی دانشگاه های دولتی هم برای جبران کمبود بودجه دانشگاه، به تاسیس پردیس های پولی روی آورده اند، به نظر می رسد در سال های آینده نیز سهم دانشگاه های پولی از 86 درصد کل نظام آموزش عالی هم بالاتر برود و تعداد این دانشگاه ها افزایش پیدا کند.
افزایش 15 درصدی شهریه دانشگاه پیام نور
مقداد محمودی، مدیرکل روابط عمومی دانشگاه پیام نور درباره میزان افزایش شهریه این دانشگاه در سال تحصیلی جدید به جام جم می گوید: هرساله حدود 15 درصد افزایش شهریه در دانشگاه پیام نور داریم، اما امسال در مقطع کارشناسی کمتر از این میزان، افزایش شهریه خواهیم داشت.
امسال در حالی دانشگاه پیام نور، افزایش شهریه 15 درصدی را برای همه مقاطع رسمی این دانشگاه در دستور کار خود قرار داده است که طبق اعلام این دانشگاه، شهریه دوره های فراگیر برای سال تحصیلی آینده افزایش پیدا نخواهد کرد، زیرا سال گذشته شهریه دوره های فراگیر حدود 20 درصد افزایش پیدا کرد.
دانشگاه جامع علمی کاربردی ؛ 17 درصد افزایش
دانشگاه جامع علمی کاربردی به عنوان دانشگاهی شناخته می شود که معمولا کمترین دریافت شهریه را بین دیگر دانشگاه های پولی کشور دارد و حتی امسال با وجود افزایش 17 درصدی شهریه، باز هم دانشگاه جامع علمی کاربردی بین دیگر دانشگاه های پولی، کمترین میزان شهریه را از دانشجویان دریافت می کند.
رجبعلی برزویی، معاون آموزشی دانشگاه جامع علمی کاربردی در گفت وگو با «جام جم» عنوان می کند: شهریه دانشگاه علمی کاربردی در سال 92 برای مقطع کاردانی در رشته های حوزه صنعت، بین 450 تا 500 هزار تومان برای هر ترم متغیر است و در رشته های حوزه خدمات اجتماعی در مقطع کاردانی هم شهریه ها بین 400 تا 450 هزار تومان در هر ترم محاسبه شده است. شهریه دانشگاه علمی کاربردی در مقطع کارشناسی برای سال 92 نیز به این صورت محاسبه شده که دانشجویان رشته های صنعت و خدمات اجتماعی، به ترتیب 550 و 450 هزار تومان برای هر ترم دانشگاهی پرداخت خواهند کرد.
افزایش 10 درصدی شهریه رشته های شبانه
بسیاری از دانشگاه های دولتی، علاوه بر جذب دانشجوی روزانه که از تحصیل رایگان برخوردار هستند، مجاز خواهند بود تا سقف معینی که سازمان سنجش تعیین می کند، دانشجوی نوبت دوم (شبانه) جذب کنند.
البته فقط نام این رشته ها شبانه است و در بیشتر این دوره ها، دانشجوی شبانه و روزانه در یک کلاس درس با یکدیگر می نشینند و فرقشان در این است که دانشجوی شبانه برای تحصیل در دانشگاه دولتی، شهریه پرداخت می کند.
امسال شهریه این دوره ها حدود 10 درصد نسبت به سال قبل افزایش پیدا کرده است و به طور مثال، شهریه نوبت دوم دانشجویان شبانه در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه خوارزمی، 450 هزار تومان برای شهریه ثابت و حدود 80 هزار تومان برای شهریه متغیر است که این میزان شهریه در مقایسه با سال قبل، افزایش 10 درصدی داشته است.
دانشگاه آزاد: فقط 3 درصد افزایش دادیم
جواد کفیل، مدیر روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی درباره میزان افزایش شهریه این دانشگاه در سال تحصیلی جدید به «جام جم» می گوید: امسال دانشگاه آزاد از سوی وزارت علوم، مجوز افزایش 20 درصدی شهریه ها را داشت، اما تصمیم گرفتیم در سال 92 فقط 3 درصد شهریه این دانشگاه را افزایش دهیم. به طور مثال، شهریه ثابت مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد در سال 92 حدود یک میلیون تومان و شهریه متغیر نیز برای هر واحد درسی نظری 71 هزار تومان و برای هر واحد عملی 96 هزار تومان محاسبه شده است که این میزان نسبت به سال گذشته، افزایش چند درصدی را به دنبال داشته است.
دانشگاه غیر انتفاعی 20 درصد؛ پردیس ها ثابت
با وجود این که مسئولان دانشگاه غیرانتفاعی در چند ماه گذشته، بارها بر افزایش 50 درصدی شهریه این دانشگاه اصرار داشتند و تاکید می کردند در صورت افزایش پیدا نکردن شهریه ها، دانشگاه غیرانتفاعی ورشکسته خواهد شد، اما در نهایت شهریه این دانشگاه در سال 92 بین 15 تا 20 درصد در رشته های مختلف افزایش پیدا کرد.
پردیس های دانشگاهی هم که به بالاترین میزان شهریه دریافتی از دانشجویان مشهور شده است و قرار بود که مانع از مهاجرت دانشجویان به دانشگاه های خارجی شود، امسال با افزایش شهریه چشمگیری روبه رو نخواهد بود.
طبق اعلام وزارت علوم، شهریه پردیس های دانشگاهی که بیشتر در دانشگاه های دولتی مشهور دایر شده است، امسال تغییر چشمگیری نخواهد داشت، اما حتی با افزایش نیافتن شهریه ها در سال 92، باز هم شهریه های دریافتی در این پردیس ها به حدی است که بسیاری از این دانشجویان امکان تحصیل در این واحدهای دانشگاهی را ندارند.
به طور مثال، شهریه بسیاری از پردیس های دانشگاهی در مقطع کارشناسی ارشد، برای علوم انسانی بیش از 15میلیون و برای دیگر رشته ها حدود 17 تا 20میلیون تومان است البته شهریه ها در دوره دکتری بسیار بالاتر از این ارقام است و گاه شهریه دوره دکتری بیشتر پردیس های دانشگاهی کشور به مرز 55 میلیون تومان می رسد.
امین جلالوند - گروه
مشاوره-روانشناسی