خانه مشاور

 هيپوفيز يك غده ترشح كننده هورمون(growth hormone) است ،یک عضو بسيارکوچک به اندازه فندق (بقطر ۵ تا ۸ ميلي متر) ولی مهم  است،که در داخل يك حفره استخوانيبه نام سلاتورسيكا  و داخل جمجمه و در زير عصب هاي بينايي قرار گرفته است و با یک اتصال كوچك به نام ساقه هيپوفيز به هيپرتالاموس وصل مي شود.

تومورها

 دسته اول تومورهاي كه هورمون هم ترشح مي كنند كه به آن ( Functional ) گويند كه بسته به هورموني كه ترشح مي كنند متفاوت است.
نوع اول : هورمون رشد ترشح مي كند كه به آن "اكرومگالي "گويند.
نوع دوم : هورمون ACIU ترشح مي كند و باعث بيماري "كوشينگ "مي شود.
نوع سوم : ترشح پرولاكتين دارد كه به آن "پرولاكتنوما" گويند و باعث نازايي و ترشح شير از سينه ها و اختلال قاعدگي مي شود.
دسته دوم تومورهاي كه هورمون ترشح نمي كنندكه به آن non functional گويند.
 علائم تومورهايي كه هورمون ترشح مي كنند بستگي به نوع هورمون دارد، پرولاكتينوما كه هورمون پرولاكتين زياد است در خانم ها باعث نازايي و ترشح شير از سينه اختلال عادت ماهانه مي شود و اگر تومور بزرگ باشد باعث اختلال بينايي هم مي شود و در آقايان سبب كاهش ميل جنسي ، نازايي و اختلال بينايي مي شود.
تومورهايي كه هورمون رشد ترشح مي كنند اگر قبل از بلوغ باشد سبب بلندي قد بيش از حد مي شودكه به آن "ژيگانيتسم" گويند و اگر بعد از دوره بلوغ باشد سبب "اكرومگالي" مي شود كه در اين بيماري رشد بيش از حد فك ، بزرگي پيشاني ، بزرگي بيني و لبها ، بزرگي زبان، بزرگي دست و پاها خصوصاً در انگشتان ، ضخامت پوست و تغييرات صدا مي شود و در نهايت باعث مشكل قلبي نيز مي شود.
اگر هورمون كورتيزول بدنبال افزايش ACTH افزايش يابد سبب بيماري كوشينگ مي شود كه در اين بيماري چاقي و بزرگي شكم وجود خطوط صورتي رنگ روي شكم و پاها و بازوها، افزايش قند خون ، افزايش فشار خون و چافي مفرط مي شود.
تومورهايي كه هورمون ترشح نمي كنند ( non functional ) علائم فشار روي عصب بينايي ايجاد مي كنند و سبب كاهش بينايي و در موارد پيشرفته نابينايي مي شود.
سردرد و علائمي كه در بيماري هيپوفيز نيز ممكن است وجود داشته باشد. درمان درمان در بيماري پرولاكتيوما اولين درمان درمان طبي است و داروهاي مثل بروموكريپستين ، داستي نكس معمولا موتر است.
در صورت خونريزي در تومور يا سيستيك شدن تومور يا مقاومت به دارو و يا عدم تحمل داروها عمل جراحي توصيه مي شود.
درمان بقيه تومورهاي ترشح كننده هيپوفيز شامل كوشينگ ، اكرومگالي و تومورهاي غيرترشح درمان اول جراحي است و بايد با جراحي تومور درمان شود همراه با جراحي ممكن است نياز به درمان دارويي نيز وجود داشته باشد
.راديوتراپي ( پرتودرماني ) در موارد خاص نياز است كه بستگي به شرايط تومور دارد ولي در تومورهاي مهاجم ( invasive ) توصيه مي شود.

***

هورمون آدرنو کورتیکوتروپیک(ACTH) چیست؟ای سی تی اچ

Adreno Cortico Trophic Hormone

هورمون ACTH از هیپوفیز قدامی ترشح می شود و بر روی  بخش قشری غده ی فوق کلیوی اثر مثبت دارد.   این هورمون باعث افزایش ترشح کورتیزول و آلدوسترون می شود. لذا از آن برای بررسی اختلالات این دو هورمون استفاده می شود.

ACTH  هورمون محرکه ی بخش قشری فوق کلیوی است که هورمون های این بخش را افزایش می دهد و از آن به عنوان معیاری برای سنجش کفایت عملکردی غدد فوق کلیوی استفاده می شود.

تشخیص بیماری

ارزیابی و معاینه بیمارانی که به تومور غده هیپوفیز مبتلا هستند توسط متخصصین غدد درون‌ریز (اندوکرینولوژیست) که در هورمون‌ها تخصص دارند انجام می‌شود. گاهی اوقات ممکن است بیماران قبل از مراجعه به متخصص غدد درون‌ریز بسته به علائم خود توسط شماری از متخصصین ازجمله چشم پزشکان، متخصصین مغز و اعصاب (جهت سردرد و سرگیجه) ویزیت شده باشند. پس از ارزیابی علائم بیمار و انجام آزمایش‌های کلینیکی دقیق، یکی از متخصصین غدد درون‌ریز ما ترتیب انجام برخی آزمایش‌های خونی را خواهد داد تا سطح هورمون‌های مختلف غده هیپوفیز را اندازه‌گیری کند. گاهی اوقات لازم است آزمایش‌های خون پیچیده‌ی بیشتری انجام شود، که ممکن است در آن قبل از اندازه‌گیری هورمون به بیمار یک تزریق یا نوشیدنی گلوکز داده شود.

مناسب نوع تصویربرداری برای مطالعه‌ی غده هیپوفیز - ام آر آی(MRI) است. برای این نوع تصویربرداری، بیمار باید روی تخت در یک تونل طویل به مدت یک ساعت به پشت بخوابد. اگر اسکن ام آر آی نشان دهد که ممکن است تومور با عصب بینایی تماس پیدا کند، از شما درخواست می‌شود که یک تست از میدان دید خود در مرکز چشم پزشکی انجام دهید.

درودرمانی 

دارودرمانی بعضاً برای کنترل ترشح هورمون توسط تومور غده هیپوفیز بسیار مؤثر است. دارو می‌تواند تومور را از تولید هورمون بیش از حد متوقف کند یا آن را کوچک کند تا به غده هیپوفیز یا دیگر قسمت‌های سیستم عصبی فشار وارد نکند.

داروهای مناسب   درمان تومور غده هیپوفیز :

*بروموکریپتین و کابرگولین  برای آدنوم هیپوفیز که پرولاکتینوما نامیده می‌شود.

*پرولاکتینوما مقدار زیادی هورمون پرولاکتین تولید می‌کند. این داروها با کاهش تولید هورمون پرولاکتین و اغلب با کوچک کردن تومور می‌تواند پرولاکتینوما را درمان کند.

*مکمل‌های سوماتوستاتین مانند لانرئوتید و اکتروتید برای تومورهای هیپوفیزی توصیه می‌شود که سبب ترشح بیش از حد هورمون شده است. این داروها تولید هورمون را کاهش می‌دهند و ممکن است اندازه تومور را نیز کاهش دهند. این داروها همچنین برای درمان تومورهایی که هورمون تیروئید بیش از حدی تولید می‌کنند، نیز استفاده می‌شوند. پگویزومانت یا سوماورت تأثیر افزایش بیش از حد هورمون در بدن را متوقف می‌کنند.

*کتوکونازول یا نیزورال تومور غده هیپوفیزی را نشان می‌دهند که باعث گردی صورت و قوز بین شانه‌ها و دیگر علائم بدن می‌شود و مقدار زیادی کورتیزول (هورمون استرس) تولید می‌کند. این داروها ترشح هورمون کورتیزول را کاهش می‌دهند، اما تومور را کوچک نمی‌کنند و تولید هورمون را توسط آن را متوقف نمی‌شود.

اگر تومور غده هیپوفیز توانایی بدن در ترشح هورمون‌های لازم را کاهش داده باشد یا اگر سطح ترشح هورمون بعد از عمل جراحی بسیار پایین باشد، ممکن است روش درمان جایگزین هورمونی در منزل ادامه یابد.

پرتودرمانی هم یکی از راههای درمان تومور غده هیپوفیز است.

جراحی های رایج:

جراحی از رایج‌ترین روش‌های درمان تومورهای غده هیپوفیز است. اگر تومور غده هیپوفیز خوش‌خیم باشد و در قسمتی از مغز قرار گرفته باشد که جراح مغز و اعصاب بتواند به راحتی آن را کامل و بدون هیچ آسیبی بردارد، ممکن است جراحی تنها درمان موردنیاز باشد.

جراحی برای درمان تومور غده هیپوفیزدرزمانی صورت می گیرد که:

*تومور در حال تولید هورمون‌هایی است که با دارو قابل‌کنترل نیست

*تومور به وسیله‌ی فشار وارد کردن به غده هیپوفیز و یا دیگر قسمت‌های سیستم عصبی باعث اختلال در سلامت فرد می‌شود.

رایج‌ترین انواع عمل جراحی تومور غده هیپوفیز عبارتند از:

*جراحی آندوسکوپیک از راه بینی

*جراحی آندوسکوپیک مغزی

*جراحی برداشت مغز